Πόσο σημαντικό είναι τελικά, το πλαίσιο στο οποίο δρούμε και διαμορφώνουμε/ νόμαστε; Ένας επισκέπτης μπορεί να φέρει την άνοιξη;

Το θέατρο δεν πρέπει να περιορίζεται σε "φόρμες". Αν χρειαστεί, το ίδιο το θέατρο, "πρέπει" να παίξει το ρόλο του προσομοιωτή. Ήταν όμως αυτό το οποίο οδήγησε τους παραγωγούς, στο να ανεβάσουν με ένα πιο εναλλακτικό τρόπο, θα λέγαμε, τη θεατρική παράσταση «Ο Επισκέπτης»; Πέτυχε αυτή την αλληλεπιδραστικότητα" μεταξύ ηθοποιού και θεατή;

Με μεγάλη επιτυχία ολοκληρώθηκε το θεατρικό έργο «Ο Επισκέπτης», το οποίο έλαβε χώρα στο κτήριο του Πολιτιστικού Ιδρύματος της Τράπεζας Κύπρου, στο πλαίσιο μιας σειράς εκδηλώσεων του ΠΙΤΚ «Στιγμές στο Μουσείο». Είχαμε τη τύχη να παρευρεθούμε και να παρακολουθήσουμε τη τελευταία παράσταση το Σάββατο 16 Μαρτίου, η ώρα 18:00.

Ο «Επισκέπτης» ή αλλιώς «Le Visiter» είναι θεατρικό έργο του γαλλο-βέλγου συγγραφέα Eric-Emmanuel Schmitt. Το έργο ανέβηκε σε μετάφραση και σκηνοθεσία από τον Ανδρέα Αραούζο. Μαζί με τον Βαρνάβα Κυριαζή, ο οποίος ενσάρκωσε τον Σίγκμουντ Φρόιντ, έπαιξαν οι: Παναγιώτα Παπαγεωργίου, Φώτης Αποστολίδης και ο Ανδρέας Αραούζος. Σκηνικά και κοστούμια επιμελήθηκαν η Θέλμα Κασουλίδου και φωτισμούς και ήχους, ο Κώστας Χαραλάμπους.

Αξίζει να σημειωθεί, πως λόγω της μεγάλης απήχησης και ζήτησης που είχε από το κοινό, οι συντελεστές αποφάσισαν να παρατείνουν το διάστημα προβολής της˙ και όχι τυχαία βέβαια, αφού η επιλογή της αίθουσας όπου διαδραματίστηκε το "story", ήταν άκρος επιτυχημένη. Η διαμόρφωση του χώρου σε συνδυασμό, ήχο, φωτισμό και την εξαιρετική ερμηνεία των ηθοποιών, κατάφερε να ταξιδέψει τους θεατές στην τότε εποχή. Το χαρακτηριστικό της συγκεκριμένης παράστασης ήταν η τοποθέτηση των θεατών (περιορισμένος αριθμός θέσεων / 40 στο σύνολο, 20 από την μια μεριά και 20 από την άλλη) μέσα στο σκηνικό περιβάλλον.

Κανένας θεατής δεν είδε το έργο με τον ίδιο τρόπο. Πολύ έξυπνο αυτό, εκ μέρος του σκηνοθέτη Ανδρέα Αραούζου˙ η συγκεκριμένη κίνηση. Αν αναλογιστούμε τις θεωρίες του Φρόιντ περί ελεύθερου συνειρμού και με αυτά που υποστηρίζει η σύγχρονη επιστήμη, πως ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται τα πράγματα μέσα από τη δική του σκοπιά, η τεχνική αυτή κατάφερε να δώσει στο θεατρικό, μια πιο βαθιά προσέγγιση. Βέβαια το ρίσκο που πήρε η θεατρική ομάδα, να τοποθετήσει το κοινό μέσα στη σκηνή, ήταν μεγάλο. «Το κοινό μπορεί να ρυθμίσει την παράσταση» έλεγε ο Μπρεχτ και «ο ρόλος του κοινού δεν είναι τόσο παθητικός όσο νομίζουμε. Το κοινό είναι ο πρωταγωνιστής κι ίσως ο πρώτος εκ των πρωταγωνιστών». Βέβαια αυτό το γνωρίζουν καλύτερα από μας, οι άνθρωποι του χώρου˙ τι ήταν όμως αυτό που οδήγησε τον σκηνοθέτη σε αυτή του την επιλογή; Ρωτήσαμε τον κ. Αραούζο να μας πει ο ίδιος, τι ήταν αυτό που τον έκανε να επιλέξει την συγκεκριμένη αίθουσα και γιατί να τοποθετήσει τους θεατές μέσα στο σκηνικό περιβάλλον.

«Όταν μου ζητήθηκε μια συνεργασία από το Πολιτιστικό Ίδρυμα Τράπεζας Κύπρου επισκέφθηκα όλους τους χώρους του Ιδρύματος. Η συγκεκριμένη αίθουσα μου “μίλησε” αμέσως, το πάτωμα και οι τοίχοι έκρυβαν «μυρωδιές» και «ιστορίες». Τότε θυμήθηκα το έργο «Ο Επισκέπτης» που εδώ και δέκα χρόνια ήθελα να ανεβάσω. Ήρθε η κατάλληλη στιγμή, προφανώς. Η τοποθέτηση των θεατών πρόσφερε στην εμπειρία τους εντός του «γραφείου του Φρόιντ» – κάτι σαν group therapy!»

Μια θεατρική πράξη είναι ταυτόχρονα και μια πράξη επικοινωνίας, μεταξύ ηθοποιού και κοινού. Αυτό το είδος θεατρικού σκηνικού θυμίζει «Black box theater» και σκοπό έχει να πετύχει αυτή, την πιο "στοχευμένη" επικοινωνία, μέσω του πλαισίου, των μνημών και της προσοχής. Όσο αφορά την προσοχή, αυτό το είδος στησίματος σκηνής, βοηθά πολύ. Με σκοτεινό το γύρο πλαίσιο και τα φώτα να στοχεύουν τον ηθοποιό, την ώρα που ποιεί ήθος-έργο, δεν νοείται να αποσπαστεί η προσοχή του θεατή απ’ οτιδήποτε άλλο.

Βέβαια δεν είναι μόνο το κοινό που φεύγει κερδισμένο και λυτρωμένο από μια τέτοια παράσταση˙ τόσο άλλο φεύγει και ο ηθοποιός. Ο Ανδρέας Αραούζος, φανερά ευχαριστημένος, αναφέρει:

«Μετά από αρκετά χρόνια θεατρικής δημιουργίας, η εμπειρία του «Επισκέπτη» υπήρξε για μένα ξεχωριστή. Αισθανόμασταν μια κατάνυξη εντός της αίθουσας κατά τη διάρκεια της παράστασης και προσωπικά ένιωσα, τόσο ως ηθοποιός όσο και ως σκηνοθέτης, την ολοκληρωμένη επίτευξη του στόχου μου: την απόλυτη επικοινωνία με το θεατή».

«Η παράσταση δεν τελείται απλώς ενώπιον των θεατών, τους εμπεριέχει, δε γίνεται γι’ αυτούς αλλά κυριολεκτικά μ’ αυτούς» 

-Γιώργος Κατσαντώνης-

Χριστόδουλος Λάμπρου